هر ساختمان و یا سازهای که در اطراف خود می‌بینید از جزئیات زیادی تشکیل شده است که حتماً اسم “بتن” به گوشتان خورده است و در این مقاله شما با تعریف بتن و هرآنچه که مربوط به بتن‌ریزی است آشنا خواهید شد. در تعریف کلی و ساده بتن از ترکیب آب، شن و ماسه و نوعی سیمان به نام سیمان Portland تشکیل شده است و نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که بتن با سیمان تفاوتی اساسی دارد. درواقع سیمان نوعی پودر است که از ترکیب آن با آب و سایر مصالح نظیر خاک رس مایعی خمیری شکل به دست می‌آید که انواع و کاربردهای متفاوتی دارد و نوعی از آن در بتن‌سازی استفاده میشود.
بتن چیست و چه انواعی دارد:
از آنجایی‌که تنوع زیادی در ساخت بتن وجود دارد لازم است که آگاهی‌های لازم را جهت انواع آن داشته باشید تا کاربرد آن را در ساخت و سازهای مختلف بشناسید. موارد زیادی مثل میزان مقاومت، کاربرد آن و حتی شرایط آب و هوایی در انتخاب نوع بتن تأثیرگذار است که در ادامه مطلب با اصلی‌ترین انواع آن‌ها آشنا خواهید شد.
- بتن ساده (معمولی): همان‌طور که از اسم آن مشخص است این مورد از پراستفاده‌ترین نوع بتن است که مواد تشکیل‌دهنده آن آب، سیمان و سنگدانه (شن و ماسه) است و میزان مقاومت آن از 10 مگاپاسکال تا 40 مگاپاسکال متغیر است (درواقع به این معنی است که میزان تحمل بتن در برابر شکستگی، ضربه و…در این محدوده قرار دارد) ضمن اینکه بازة زمانی حدود 30 الی 90 دقیقه طول می‌کشد که بتن به آن گیرایش اولیه برسد و این زمان کاملاً به نوع سیمان استفاده سده و شرایط آب‌وهوایی وابسته است.
- بتن سبک: ازآنجایی‌که بتن معمولی سنگین است و وزنی معادل 2200 الی 2500 کیلوگرم بر مترمربع دارد که سبب به‌وجودآمدن نوعی از بتن شده که علاوه بر کاهش چگالی و وزن مقاومت بالاتری نسبت به بتن معمولی دارد که این حالت به سبب تغییرات در فرآیند تولید آن رخ می‌دهد.
- بتن مسلح (آرمه): این نوع بتن نیز از پرکاربردترین‌ها می‌باشد. این واضح است که بتن قدرت بالایی در برابر فشار دارد؛ اما قدرت کشسانی آن بسیار ضعیف است که باید حتماً از ابزار کمک‌کننده‌ای مثل میل‌گرد استفاده کرد تا قدرت کشسانی آن نیز افزایش یابد. کاربرد این مدل را می‌توانید در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی ببینید.
- بتن غیرمسلح: این مدل در دسته پرکاربردترین بتن‌هاست و تفاوت آن با بتن مسلح در این است که از هیچ‌گونه ابزاری برای افزایش مقاومت آن استفاده نمی‌شود و موارد قابل‌استفاده آن در پیاده‌روها و کف‌پوش‌ها و اصولاً زمین‌های مسطح است که نیاز چندانی به کشسانی ندارد.
- بتن پیش‌ساخته: در این مدل که میتوان نام آن را به پرفروش‌ترین بتن‌ها تغییر داد به این صورت است که بتن در محل خاصی مثل کارخانه ساخته میشود و پس از آماده‌سازی به محل موردنظر ارسال شده و در جایگاه خود قرار می‌گیرد و برای مثال میتوان به پله‌ها، پل‌ها و دیوارهای بتنی اشاره کرد.
- بتن پیش‌تنیده: این نوع را میتوان از مقاوم‌ترین بتن‌ها شناخت. مدل پیش‌تنیده شکل پیچیده‌تر و مقاوم‌تری از بتن مسلح است به این صورت که قبل از اجرای ساخت بتن تنشی به ابزار وارد می‌کنند. یعنی قبل از شروع سازه برای مثال میل‌گردها را از دو طرف می‌کشند و به‌نوعی شوک به آن وارد می‌کنند تا در نهایت مقاومت فوق‌العاده‌ای برای بتن ایجاد میشود و از آن در سازه‌های سنگین مثل پل‌های بزرگ استفاده میشود.
- بتن سنگین: همان‌طور که از اسم آن مشخص است این بتن وزنی حداقل حدود 3000 کیلوگرم بر مترمربع دارد که قطعاً در موارد خاصی از آن استفاده میشود. متریال آن به‌جای سنگ‌دانه‌های ریز شن و ماسه سنگ‌دانه‌های درشت از جمله چدن، خرده‌های فولادی، باریوت می‌باشد که مقاوم در برابر تشعشعات رادیواکتیو است و از آن در نیروگاه‌های اتمی و سازه‌های مربوط به این دست استفاده میشود.
- بتن آهکی: در متریال استفاده شده در این بتن به‌جای سیمان از آهک استفاده میشود و از کاربردهای آن میتوان به طراحی گنبدها و سطح طبقات استفاده کرد و باتوجه‌به مزایای زیست‌محیطی بالایی که دارد.
- بتن خود متراکم: از مشخصات واضح این نوع بتن روان بودن آن است؛ یعنی در هر سطحی به همان قالب در می‌آید؛ زیرا به متریال آن افزودنی‌های معدنی اضافه شده که باعث میشود به‌راحتی متراکم شود و به هیچ‌گونه فشاری نیاز نداشته باشد.
- بتن شیشه‌ای: میتوان از این نوع به‌عنوان زیباترین انواع بتن اشاره کرده؛ زیرا به‌نوعی عبور دهنده نور هستند و جلای منحصربه‌فردی در سازه‌های موردنظر به وجود می‌آورند. وجه متمایز آن ترکیب فیبرهای نوری با ذرات بتن است.
- بتن متخلخل (نفوذپذیر): این نوع از آن که به آن مدل اسفنجی نیز می‌گویند. وزن و چگالی کمی دارد و ترکیبی از آب و سیمان و سنگ‌دانه‌های درشت است و حجم بسیار کم یا فقدان سنگ‌دانه‌های ریز باعث میشود که نفوذپذیری بسیار بالایی داشته باشد. در روسازهای زمین‌های فوتبال، دیوارهای عایق گونه و…استفاده کرد.
- بتن پمپ شده: این نوع در ساختمان‌های بلند مورداستفاده قرار می‌گیرد به این طریق که بتن از طریق پمپ به محل موردنظر پمپاژ شده و تخلیه میشود. لولة پمپ باید کارایی و مقاومت بالایی داشته و همچنین ملات بتن سبک باشد.
تا به اینجا با تعدادی از انواع بتن آشنا شدید و ازآنجایی‌که علم روزبه‌روز در حال پیشرفت است میتوان حتی روزانه به نوع جدیدی در صنعت بتن‌سازی دست پیدا کرد. امروزه در سدسازی، سطح جاده‌ها و اتوبان‌ها و علی‌الخصوص ساخت‌وساز ساختمانی از بتن استفاده میشود. حال می‌خواهیم به مزایای استفاده از بتن نسبت به مصالح دیگر بپردازیم:
- به‌صرفه‌بودن: در مقایسه با سایر عناصر ساخت‌وساز مثل فولاد هزینه بسیار کمتری دارد و درعین‌حال مقاومت بسیار بالایی دارد.
- قابلیت شکل‌پذیری: باتوجه‌به خاصیت روان پذیری که بتن دارد به هر شکل و قالبی درمی‌آید و وجه تمایز زیادی با دیگر مصالح ایجاد می‌کند.
- خاصیت ضد آب بودن بتن: این خاصیت بارز بتن است و با عدم نفوذپذیری کاربردهای بسیار زیادی را در برخواهد داشت اعم از تونل‌ها، سدها و….
- مقاوم به دما و حرارت بالا: علاوه بر مقاومت در برابر ضربه میتوان به خاصیت بارز آن در برابر حرارت اشاره کرد بطوریکه میتوان آن را ضد حریق نیز نامید.ه میشود
کلام پایانی:
در این مقاله سعی کردیم شما را با مفهوم کلی بتن و کاربردهای آن آشنا کنیم. توجه داشته باشید تکنولوژی روزبه‌روز پیشرفت می‌کند و احتمالی که نوع جدیدی از بتن ساخته شود وجود دارد.
همچنین بخوانید:
